Góc nghiêng EURO 2020: Thụy Sỹ & câu chuyện Bò biết bay trên dãy Alps

Bò đi khám bằng... trực thăng

Chúng được chở bằng trực thăng, với những cuộn dây cáp quấn vào bụng. Nhiều khả năng là con bò đã bị thương, cần đến bác sĩ thú y khẩn cấp. Chuyện này diễn ra ở Valais, một bang của Thụy Sỹ nổi tiếng với các sản phẩm như sữa, pho mát, rượu vang và thịt bò. Nghe có vẻ giống như một câu chuyện mẫu mực về sự nhân ái với động vật, nhất là bò, thứ đã đem lại sự sung túc cho nơi này.

Nhưng không hẳn là vậy. Ở đây khi thời tiết xấu, rất nhiều bò có thể trượt chân ngã xuống sườn núi và bị thương, thậm chí là chết. Khi ấy, nông dân thường gọi trực thăng đến, vì họ không thể tự tiếp cận và mang chúng về được. 

Ở Thụy Sỹ, người ta không để một con vật chết trên cánh đồng đến thối rữa, vì một con bò chết có thể làm ô nhiễm nguồn nước ngầm ở địa phương, gây bệnh cho một ngôi làng lân cận. Trong mọi trường hợp, chúng phải được vận chuyển đến đúng cơ sở để tiêu hủy.

Một lý do khác là mỗi một con bò chết, chính phủ Thụy Sỹ sẽ đền một số tiền hỗ trợ khoảng 2.200-2.500 franc (2.200-2.800 USD). Khoản tiền này nằm trong nỗ lực hỗ trợ cho người nông dân giữ gìn cảnh quan của Thụy Sỹ. Chính sách này cũng đến từ một thái độ rất thực dụng: với một quỹ đất nông nghiệp rất nhỏ (trong tổng số chỉ hơn 41.000 km2 diện tích toàn đất nước), Thụy Sỹ không thể để nông dân canh tác quá nhiều. Sẽ đến lúc, đất ở đây không thể trồng được gì nữa.

Đằng sau hình ảnh con bò bay tưởng như rất lãng mạn ấy là cả một hệ thống duy lý chu đáo: người Thụy Sỹ tính kỹ đến từng chi tiết để có thể đi đến một ý tưởng hành động. Mọi yếu tố đều được cân nhắc, kể cả lòng trắc ẩn.

Nhưng sự lý trí và chi tiết, khá nghịch lý, chưa bao giờ là bản sắc của người Thụy Sỹ trong bóng đá. Báo chí nước này thậm chí đã tự mô tả rằng đây là một nền bóng đá “nóng đầu”, với rất nhiều hành động nông nổi. 

Cần cái đầu lạnh

EURO 2004, Alexander Frei, người giữ kỷ lục về số bàn thắng cho tuyển Thụy Sỹ, bị cấm thi đấu ba trận vì nhổ nước bọt vào Steven Gerrard. Liên đoàn bóng đá Thụy Sỹ (SFA) thậm chí còn bị buộc tội đã che đậy sự việc và bắt Frei phải nói dối về chuyện đó. Báo cáo độc lập lên UEFA không tìm thấy bằng chứng cho cáo buộc này, nhưng biên bản cũng kết luận rằng SFA có thể xử lý sự cố này một cách chuyên nghiệp hơn.

SFA cũng từng phải “đỏ mặt” trong trận Thụy Sỹ gặp Thụy Điển tại vòng loại EURO 1996: khi quốc thiều cử lên, một số cầu thủ Thụy Sỹ, dẫn đầu bởi Alan Sutter, đã căng một biểu ngữ ghi: “Hãy dừng lại đi Chirac” để phản đối một vụ thử hạt nhân được thực hiện hôm trước ở Nam Thái Bình Dương, bởi chính phủ Pháp dưới thời tổng thống Jacques Chirac. Sutter không phải nhận hình phạt nào, nhưng hành vi bộc phát này đã khiến UEFA sau đó đưa ra những quy định rất chặt chẽ về việc cấm bày tỏ các vấn đề chính trị.

Năm 2005, khi tiếng còi mãn cuộc trận đấu play-off World Cup giữa Thụy Sỹ và Thổ Nhĩ Kỳ vang lên, một trận hỗn chiến giữa hai bên đã xảy ra trong đường hầm. Hậu vệ Stephane Gritchting phải nhập viện, còn tiền vệ Benjamin Huggel bị cấm thi đấu sáu trận sau khi anh này thừa nhận đã “tung cước” vào trợ lý HLV bên Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 2012, đến một HLV đạo mạo như Ottmar Hitzfeld cũng “lên máu” khi dẫn dắt tuyển Thụy Sỹ: ông giơ ngón tay thối với trọng tài trong trận gặp Na Uy và bị cấm chỉ đạo hai trận.

Ba năm trước, hai trụ cột của đội hình hiện tại là Xherdan Shaqiri và Granit Xhaka bị phạt mỗi người hơn 10.000 USD vì có hành động ăn mừng khiêu khích mang ẩn ý chính trị. Đội trưởng Xhaka, thủ lĩnh tinh thần của Thụy Sỹ, cũng chưa bao giờ được đánh giá là có tâm lý vững vàng cũng như lối chơi ổn định, đặc biệt trong những giây phút quyết định.

Tối nay, khi cơ hội đi tiếp đang ở bên bờ vực sau trận thua đậm tuyển Italia ở lượt trận ra quân, Xhaka và các đồng đội cần đến thái độ đằng sau những con bò biết bay ở dãy Alps: những quyết định tưởng như phù phiếm nhất cũng là kết quả của sự cân nhắc kỹ lưỡng. Đội bóng “nóng đầu” này hôm nay cần phải học cách bình tĩnh ra từng quyết định. Hy vọng là chưa quá muộn.