Tại sao ĐT Anh hay 'cầm vàng lại để vàng rơi'?

Thấy gì từ trận thắng Áo?

Cách đây vài hôm, ĐT Anh đã khởi động cho EURO 2020 bằng chiến thắng tối thiểu 1-0 trước ĐT Áo ở sân Riverside. Đây không phải là chiến thắng nhẹ nhàng bởi sau khi tài năng trẻ Bukayo Saka đưa bóng vào khung thành đã bỏ trống từ góc hẹp ở phút 56, đội bóng của HLV Southgate đã phải rất vất vả mới bảo toàn được cách biệt mong manh.

Thật vậy, trong khoảng thời gian 30 phút cuối, đội chủ nhà đã chơi hời hợt, vô tổ chức khiến khung thành của họ không ít lần chao đảo. Ở giai đoạn này, người xem được chứng kiến Ben Godfrey suýt nữa tự đưa bóng vào lưới nhà, Dominic Calvert-Lewin phải nhờ đến may mắn mới không bị đuổi, Jordan Pickford bay người hết cỡ để đẩy bóng đi vọt xà, Ben White phải phá bóng ngay trên vạch cầu môn, trong khi trung vệ Aleksandar Dragovic bên phía ĐT Áo có 2 cú đánh đầu đi chệch khung thành trong gang tấc.

Nói vậy để thấy thắng lợi của ĐT Anh đầy nhọc nhằn chứ không dễ dàng như nhiều người vẫn lầm tưởng. Dẫu sao thì cuối cùng ĐT Anh cũng đã đánh bại được đối thủ không quá mạnh và đây là điều đáng được trân trọng bởi họ vốn không hề giỏi trong việc giữ vững lợi thế.

Nói cách khác, ĐT Anh từng không ít lần "nhả phanh" sau khi tăng tốc và hậu quả là họ thường xuyên bị trừng phạt một cách nghiêm khắc. Nếu ai đó còn nghi ngờ về chuyện này thì họ nên biết, riêng dưới triều đại HLV Southgate, ĐT Anh từng có 9 trận đánh rơi chiến thắng dù đã có bàn thắng mở tỷ số.

Đó là những lần ĐT Anh đụng độ Tây Ban Nha (2 lần tại Wembley vào các năm 2016 và 2018), Scotland, Pháp, Italia (giao hữu), Colombia, Croatia (World Cup), Hà Lan (UEFA Nations League) và CH Czech (vòng loại EURO 2020). Nếu tính các trận thuộc vòng knock-out, Tam sư chỉ thắng 1 trong 5 trận gần nhất họ có bàn dẫn trước (gặp Thụy Điển năm 2018). 

Đây không phải là hiện tượng nhất thời mà nó đã tồn tại từ nhiều năm nay. Bằng chứng là ĐT Anh từng thua theo cách này khi gặp Nga tại EURO 2016, Mỹ tại World Cup 2010, Pháp và Bồ Đào Nha tại EURO 2004 và Brazil năm 2002. Tính ra, trong thế kỷ 21 ĐT Anh chỉ thắng một nửa số trận (13/26) họ đẩy đối phương vào thế phải rượt đuổi ở những giải đấu chính thức. Trong số những tên tuổi lớn trong làng bóng đá thế giới, chỉ có ĐT Anh hay "cầm vàng lại để vàng rơi" đến vậy.

Vì đâu nên nỗi?

Theo phân tích của tờ The Guardian, ngoài sự yếu kém về mặt bản lĩnh, việc ĐT Anh không mấy khi bảo vệ được thành quả còn do các HLV của họ rất hay đưa ra những sự điều chỉnh bất hợp lý sau khi chứng kiến đội nhà dẫn bàn. Chẳng nói đâu xa, riêng ở trận ĐT Anh thắng Áo 1-0 vừa rồi, HLV Southgate đã thay liền một múc bốn cầu thủ khi Saka vừa mới ghi được tên mình lên bảng tỷ số.

Đó là biểu hiện của sự chủ quan quá mức và phần nào đó là năng lực hạn chế của nhà cầm quân. Đáng nói ở chỗ, những sự điều chỉnh như vậy (kiểu như Lingard thay Jadon Sancho trong trận gặp Hà Lan năm 2019 hay Eric Dier thay Dele Alli trong trận đấu với Colombia năm 2018) đã diễn ra một cách có hệ thống.

Khi sự cân bằng bỗng dưng bị phá vỡ một cách đột ngột, ĐT Anh thường có xu hướng co mình lại và trao cơ hội tạo áp lực cho đối phương. Họ quá bị động trong việc giành lại quyền kiểm soát bóng, mất phương hướng nên bị gỡ hòa hay thậm chí thua ngược cũng là lẽ thường tình.

Tất nhiên, xác định vấn đề là một chuyện, khắc phục nó lại là chuyện khác. Muốn giải quyết vấn đề, HLV Southgate với tư cách là thuyền trưởng ĐT Anh phải làm sao để truyền được sự tự tin cho các học trò. Quan trọng hơn, ông phải đặc biệt nhạy bén trong việc đánh giá tình hình trên sân để đưa ra những quyết định hợp lý nhất.

Khi rút Harry Kane ra khỏi sân ở trận thắng Áo nói trên, rõ ràng HLV Southgate đã không thấy được giá trị của chủ công luôn chơi rất nỗ lực và luôn thúc dục đồng đội tiến lên để tìm kiếm thêm bàn thắng. Có thể khẳng định, việc HLV Southgate có phát hiện ra được những chi tiết nhỏ như vậy hay không sẽ ảnh hưởng lớn đến chuyện ĐT Anh thành công hay thất bại ở kỳ EURO sắp tới. Ông hãy nhớ rằng, thực tế đã chứng minh trong 2 thập kỷ qua các đội không biết bảo vệ lợi thế thường có xu hướng không thể tiến xa ở những giải đấu quan trọng.