Chiến thuật không phải yếu tố quyết định tại World Cup 2014

Ở đẳng cấp cao, người ta thậm chí có thể ngỡ ngàng về lối chơi của đối phương khi lâm trận. Nói cách khác, chẳng ai để lộ chiến thuật, bài bản trước các trận đấu quan trọng. Dù sao, hình ảnh chung trong lối chơi của các đội mạnh thường không thay đổi. 

Và, trên lý thuyết, chơi như thế nào là một vấn đề không chỉ tùy thuộc vào đối thủ cụ thể, mà còn phải tùy vào hoàn cảnh cụ thể. Hoàn cảnh cụ thể ở đây chính là khí hậu và sân bãi ở Brazil - những chi tiết cố định và đã được giới chuyên môn biết đến.

Độ ẩm cao của nhiều thành phố ở Brazil sẽ khiến cầu thủ mau xuống sức, khó chơi thiên về tốc độ. Mặt sân ở các thành phố phía Bắc có thể lầy hơn nếu gặp thời tiết xấu, khó chơi thiên về kỹ thuật. Mặt sân của các thành phố phía Đông Nam (Rio de Janeiro và Sao Paulo) thì cứng hơn, khí hậu các thành phố này cũng mát hơn, dễ chịu hơn, hợp với các đội châu Âu.

Về chuyên môn, World Cup 2014 đang đặt ra một câu hỏi thú vị: “Trào lưu Tiqui-Taca”, hoặc rộng hơn là lối chơi lấy việc giữ bóng nhiều làm nền tảng có thể dẫn đến thành công như ở các giải lớn gần đây? Có lẽ là không. Champions League mùa bóng 2013/14 đã đưa ra nhiều dẫn chứng cho thấy người ta vẫn có thể thắng với tỷ lệ giữ bóng chỉ ở mức 30% trở xuống. Một mặt, cách chơi thiên về giữ bóng đã phổ biến trong nhiều năm, nghĩa là đã bị giới chuyên môn nghiền ngẫm và tìm ra cách hóa giải. Mặt khác, hoàn cảnh khách quan (khí hậu Brazil) không có lợi cho cách chơi mà toàn đội luôn phải di chuyển đồng bộ - như đã nêu trên.

Bây giờ, bóng đá đỉnh cao lấy tiêu chí nhanh làm kim chỉ nam. Câu hỏi đặt ra không phải là bạn có chơi được cách này hoặc cách kia hay không, mà là bạn có thể chơi như thế với tốc độ nào! 

Trên nguyên tắc, tất cả các đội châu Phi, châu Á, châu Âu đều xa lạ với sân cỏ Nam Mỹ. Thế nên, khả năng triển khai ý đồ chiến thuật thật nhanh, trong từng thời điểm cụ thể, sẽ trở nên hết sức quan trọng.  “Thời điểm cụ thể” nghĩa là bạn không thể đá đều, đá cùng một kiểu, trong suốt trận hoặc suốt giải mà là khả năng tung đòn bất ngờ tốt nhất để giành thắng lợi. 

Nói vậy cũng vì bóng đá đỉnh cao đã bão hòa về chiến thuật, chẳng còn cách chơi nào là lạ nữa. Phải đặt nặng yếu tố “nhanh” chứ không phải “nhuyễn”, bởi World Cup khác với Champions League và các giải VĐQG lớn ở chỗ: các ĐTQG thường không ăn ý, nhuần nhuyễn như các CLB vốn luyện tập hàng ngày. 

Các tiền vệ công thiên về sáng tạo - tức mẫu tiền vệ “số 10” sẽ đóng vai trò quyết định. Cũng có thể cách chơi phòng ngự - phản công sẽ chiếm ưu thế tại World Cup 2014!

Ở Brazil, nhất là ở các thành phố phía Tây, phía Bắc hoặc Đông Bắc, bạn có thể vã mồ hôi sau khi bước ra khỏi khu vực có máy điều hòa không khí. Tiếp theo, mồ hôi bay hơi rất chậm vì độ ẩm cao (trong một số trường hợp, độ ẩm có thể lên đến 99%). 

Cơ thể phải vận hành nhiều hơn để chống lại những sự thay đổi bên ngoài. Và cuối cùng, bạn mau kiệt sức. Tình trạng này ở các thành phố như Rio de Janeiro, Sao Paulo, Curitiba, Belo Horizonte được cho là dễ chịu hơn so với các thành phố như Manaus, Fortaleza, Natal, Recife. Xét về độ ẩm thì Cuiaba và Porto Alegre là khó chịu hơn cả.

Vì sao tốc độ các trận đấu tại Brazil thường chậm hơn so với bóng đá châu Âu? Ngoài chuyện trường phái, còn có nguyên nhân quan trọng đến từ khí hậu: chơi bóng ở Brazil thì một cầu thủ ở mức trung bình về thể lực rất dễ xuống sức trong nửa cuối hiệp 2. Người ta phải đá chậm ngay từ đầu để giữ sức. 

Cũng có thể, thói quen chơi bóng nặng về cá nhân của người Brazil (một cầu thủ rê dắt trong khi đồng đội chỉ đứng nhìn) xuất phát từ đặc điểm này. Khí hậu Brazil không thích hợp với việc di chuyển nhiều, nhất là đối với các đội yếu, thường xuyên phải rượt theo đối thủ (di chuyển thụ động).

Dự báo đôi điều về World Cup? Sẽ chẳng lạ nếu đội có bóng tranh thủ chuyền dài, còn đội không có bóng thì lùi về sân nhà, phòng thủ theo số đông để không phải di chuyển nhiều. Chơi pressing thường xuyên sẽ là điều cực khó. Cũng cần lưu ý thực tế rõ ràng tại giải Confeds Cup 2013: đa số các trận đều giảm hẳn tốc độ trong nửa cuối hiệp 2.

Tất nhiên, với các đội mạnh, có tham vọng đoạt Cúp, người ta sẽ không chấp nhận việc đổ thừa cho khí hậu sau mỗi thất bại. Dù gặp khí hậu tại Brazil 2014 hay, ngược lại, khí hậu tại Nga 2018, thì các đội Tây Âu như Đức hoặc TBN đều phải quyết thắng. Nhưng, có bao nhiêu đội luôn là ứng viên vô địch World Cup?